Tadelakt: een badkamer zonder tegels

De laatste tijd zie ik in mijn verschillende feeds steeds vaker badkamers zonder tegels langskomen. De muren, vloeren en soms zelfs doucheruimtes en badkuipen, zijn gestuct met een materiaal dat een enigszins onregelmatige textuur lijkt te hebben. Het doet een beetje denken aan de muren van die schattige, witte huisjes die je in Griekenland veel ziet. Blijkt alleen dat deze techniek en dit materiaal niet Grieks is, maar Marokkaans. En dat het daar al eeuwenlang wordt gebruikt. Het heet ‘tadelakt’, van het Arabische woord voor ‘inwrijven’ of ‘masseren’. De naam refereert aan de manier waarop het pleister wordt afgewerkt.

Wat is tadelakt?

Tadelakt is dus traditioneel Marokkaans stucwerk dat wordt gemaakt van een speciale pleister op basis van kalk. Als het pleisterwerk is aangebracht, wordt het eerst gepolijst met een halfedelsteen (traditioneel met een stuk agaat) en daarna geïmpregneerd met olijfzeep. Deze zeep reageert met de kalk uit het pleister en vormt een waterafstotende laag. Daarnaast krijgt het pleisterwerk tijdens deze laatste stap zijn karakteristieke, gewolkte uiterlijk. Omdat het waterafstotend is, kun je tadelakt dus zelfs gebruiken voor baden, doucheruimtes en wastafels. 

In principe kun je tadelakt in iedere kleur krijgen, maar in de praktijk wordt vaak gekozen voor grijs, wit of aardse kleuren omdat dat eigenlijk het mooiste staat in combinatie met de natuurlijke, imperfecte textuur van het pleisterwerk. De glansgraad kan variëren van half mat tot zijdeglans. 

Het gewolkte uiterlijk van tadelakt maakt dat de wanden van je badkamer rust uitstralen en toch interessant zijn om naar te kijken. De aardse kleuren en de gewolkte textuur laten zich, zoals je hierboven kunt zien, perfect combineren met trendy elementen zoals koperkleurige kranen. Zo mooi kan een badkamer zonder tegels dus zijn.

Voorwaarden

Het is belangrijk dat tadelakt op de juiste ondergrond wordt aangebracht. Die ondergrond mag zeker niet krimpen of uitzetten bij blootstelling aan vocht, want dan krijg je scheuren in het pleisterwerk. Metselwerk, beton of pleisterwerk zijn prima, maar het mag niet worden aangebracht op gips. Ook tegels vormen geen goede ondergrond. Tadelakt moet zich namelijk goed kunnen hechten en daarvoor is een ondergrond met een enigszins grove structuur nodig. Tegels zijn te glad. Verder mag de ondergrond niet continu vochtig zijn. Veel kelders zijn daarom bijvoorbeeld niet geschikt voor de toepassing van tadelakt.

Tadelakt onderhouden

Het dagelijks onderhoud van tadelakt is heel eenvoudig. Je kunt het gewoon afnemen met een spons en water, eventueel met wat groene zeep. Tadelakt is waterafstotend, dus zeepresten uit je douchewater zetten zich minder makkelijk af op het materiaal. Aangezien tadelakt voor een groot deel uit kalk bestaat, helpt de kalk uit het water het materiaal juist in goede conditie te houden. Daarnaast is het materiaal alkalisch en daarmee een slechte omgeving voor bacteriën en sporen van schimmels. Geen agressieve schoonmaakmiddelen nodig, dus! Sterker nog, zure en bijtende middelen zullen je tadelakt beschadigen en die moet je er dus ver bij uit de buurt houden. 

De zeeplaag, waarmee het pleister is geïmpregneerd, moet om de zoveel tijd worden vernieuwd. Dat kun je gewoon zelf doen, met olijfzeep. Hoe frequent dit nodig is, hangt ervan af hoe intensief de ruimte of het object gebruikt wordt. Houd rekening met eens per jaar. In die zin is tadelakt dus wel een stuk onderhoudsintensiever dan tegels.

De voordelen

1. Tadelakt is een milieuvriendelijke manier om je badkamer af te werken. Het materiaal is volledig natuurlijk en de productiemethode is erg energiezuinig, wat betekent dat er ook relatief weinig CO2 bij vrij komt - tot wel 80% minder dan bij andere op cement gebaseerde afwerkingen.
2. Een ander groot voordeel van tadelakt is dat je geen agressieve schoonmaakmiddelen nodig hebt om het schoon te maken. Het is geïmpregneerd met eenvoudige olijfzeep. Dankzij de water- en vuilafstotende laag die daardoor ontstaat, kan het worden schoongemaakt met niets meer dan een spons en water. Beter voor het milieu, maar ook voor jou!
3. Dankzij de afwezigheid van voegen oogt het veel rustiger en maakt het van je badkamer een minimalistische oase. Daarnaast: nooit meer voegen poetsen!
4. Doordat het een ademend materiaal is, gaat het veel langer mee dan de meeste andere soorten pleisterwerk en draagt het daarnaast bij aan een gezonde binnenlucht.
5. De natuurlijke, levendige uitstraling van het eindproduct geeft je badkamer een schitterende, warme uitstraling. Het oogt veel minder kil dan tegels en veel mensen vinden de textuur van tadelakt ook prettiger aanvoelen op de huid dan tegels.

De nadelen

1. Het is duur. De prijzen die links en rechts op internet worden genoemd, lopen uiteen van €140 tot €200 per vierkante meter. Hoe meer hoekjes, gaatjes en bochten, hoe duurder het wordt. Dat zit hem deels in het vele werk, maar ook het materiaal zelf is prijzig: al snel €40 per vierkante meter.
2. Je moet het echt door een vakman laten doen, want het proces is bewerkelijk en zeer precies. Specialisten die bedreven zijn in het aanbrengen van tadelakt zijn daarnaast dun gezaaid, dus de kans is groot dat ze van verre moeten komen en maanden van te voren moeten worden geboekt. Tadelakt is dan ook geen optie als je volgende week gaat renoveren.
3. Tadelakt is duurzaam en stootvast, maar als het wel beschadigd raakt, dan kan het niet goed worden gerepareerd. Eigenlijk moet het volledige oppervlakte dan opnieuw worden gepleisterd.
4. Je mag geen zuur- of chloorhoudende producten gebruiken om tadelakt schoon te maken. Dat hoeft ook niet - groene zeep is genoeg. Maar als je toch uit gewoonte aan de slag gaat met je gewone badkamerreiniger, dan kan het zijn dat je tadelakt flink beschadigd raakt.
5. Tadelakt kan niet worden geschilderd. Er wordt pigment aan het pleisterwerk toegevoegd om het een kleur te geven. Kies die zorgvuldig, want je zit eraan vast.

Of tadelakt iets voor jou is, hangt er dus vooral vanaf of je het mooi vindt, er het geld voor hebt en het materiaal het onderhoud kunt geven dat het nodig heeft. Maar nu weet je in ieder geval van het bestaan ervan!